Apple 12 Cent İçin Mi Dava Açtı? Asıl Sebep Daha Büyük

Teknoloji devleri sık sık patent davalarıyla gündeme geliyor. Ancak bu kez Apple’ın karşı karşıya kaldığı dava, rakam küçük görünse de çok daha büyük sonuçlar doğurabilecek nitelikte. Yalnızca birkaç kuruşluk artış gibi duran bu konu, aslında mobil cihaz endüstrisinin geleceğini şekillendirecek önemli bir sınav haline geldi.

Şirketin açıklamalarına göre mesele yalnızca kendi çıkarlarını korumak değil, aynı zamanda dünya genelinde pek çok firmanın haklarını savunmak. Çünkü benzer patent anlaşmazlıkları, küçük ölçekli şirketlerden büyük üreticilere kadar herkesin maliyetini doğrudan etkileyebilecek güçte.

Apple ve Patent Krizinin Perde Arkası

Apple’ın mücadelesinin merkezinde, “standart temel patentler” yani SEP adı verilen ve mobil cihaz üretiminde mutlaka kullanılması gereken teknolojiler bulunuyor. Bu patentler olmadan telefon üretmek mümkün değil. Normalde SEP sahiplerinin bu lisansları FRAND ilkeleri çerçevesinde — adil, makul ve ayrım gözetmeyen koşullarda — sunması gerekiyor. Ancak “patent trolleri” olarak bilinen bazı şirketler, bu dengeleri bozuyor.

Apple’ın yıllardır uğraştığı Optis Wireless Technology de bu tabloya örnek. Bir hedge fonuna bağlı olan Optis, 4G SEP’lerin yalnızca küçük bir bölümünü elinde tutmasına rağmen yüksek lisans ücretleri talep ediyor. ABD’de açılan davada ilk olarak 506 milyon dolar tazminata hükmedilmiş, daha sonra bu rakam 300 milyon dolara düşürülmüş ancak dava halen devam ediyor.

İngiltere’deki süreç ise daha çarpıcı. 2022’de verilen bir karar, Optis’in patentleri için iPhone başına 2 cent ödeme yapılmasına hükmetmişti. Ancak temyiz sürecinin ardından bu rakam 14 cent’e yükseltildi. Görünürde sadece 12 centlik bir fark var. Fakat Apple’a göre asıl sorun, bu farkın dünya genelinde emsal teşkil etme ihtimali.

Şirketin hesaplamalarına göre bir iPhone’daki hücresel modem için ödenen toplam patent bedeli şu an 5–6 dolar civarında. Eğer tüm SEP ücretleri aynı oranda artarsa, bu rakam 40 dolara kadar çıkabilir. Yani iPhone maliyetlerinde ciddi bir sıçrama yaşanabilir.

İngiltere Yüksek Mahkemesi’nin aldığı kritik kararlardan biri de kendi belirlediği lisans ücretlerinin yalnızca ülke içinde değil, küresel ölçekte geçerli olabileceği yönünde. Apple, bu noktada itiraz ederek temyiz başvurusu yaptı. Optis’in yanıtı ise gelecek ay bekleniyor ve kesin kararın 2026’ya sarkabileceği ifade ediliyor.

Apple, bu davanın yalnızca kendisini değil, çok daha geniş bir ekosistemi ilgilendirdiğini savunuyor. Örneğin, bisiklet paylaşım sistemleri için araçlarına 4G modem takan küçük bir şirket bile aynı şekilde Optis’in ücret talepleriyle karşılaşabilir. Büyük firmaların bile zorlandığı bu tabloda, küçük işletmelerin yüksek lisans bedellerini ödemesi neredeyse imkânsız hale gelebilir.